OPIS REZERWATÓW PRZYRODY NIEOŻYWIONEJ
Rezerwaty przyrody nieożywionej
- Ślichowice(1)
- Góra Zelejowa(2)
- Góra Miedzianka(3)
- Skałki Piekło(4)
- Kadzielnia(5)
- Jaskinia Raj(6)
- Góra Rzepka (7)
- Biesak- Białogon(8)
- Barcza(9)
- Kręgi Kamienne(10)
- Wąwóz w Skałach(11)
- Krzemionki Opatowskie(12)
- Moczydło(13)
- Piekiełko Szkuckie(14)
- Perzowa Góra(15)
- Skały pod Adamowem(16)
- Chelosiowa Jama(17)
- Gagaty Sołtykowskie (18)
- Góra Jeleniowska (19)
- Skały w Krynkach(20)
- Wietrznia(21)
- Góra Żakowa(22)
- Wolica(23)
- Ewelinów(24)
- Zachełmie(25)
REZERWAT SKALNY IM. JANA CZARNOCKIEGO ŚLICHOWICE(1)
Rok założenia: 1952
Powierzchnia: 0,55 ha
Położenie: Kielce, powiat kielecki
Przedmiot ochrony: Nieczynny kamieniołom wapienia górnodewońskiego podzielony na trzy części; zachodnie wyrobisko skalne, grzęda skalna
( Wzgórze Ślichowickie, 303m) o długości 130 m i h około 40m, oraz wyrobisko wschodnie. Na ścianie wschodniej grzbietu przedzielajacego nieczynne kamieniołomy odsłania się dobrze widoczny profil fałdu obalonego, który jest podręcznikowym przykładem ruchów fałdowych zachodzących w obszarze kieleckim w orogenezie hercyńskiej.
Ochronie podlegają również zjawiska i formy krasowe uwidocznione głównie w zachodniej części rezerwatu. (Jaskinia Pod Fałdem o długości 11m i głębokości 5m).
Bardzo ciekawa jest budowa geologiczna: występują tutaj skały osadowe takie jak wapienie, łupki marglistei rzadko spotykane ciemne wapienie bitumiczne..
Poza tym ochronie podlega ciekawa roślinność sucholubna z takim gatunkami jak: wisienka stepowa, berberys i inne.
GÓRA ZELEJOWA(2)
Rok założenia: 1954
Powierzchnia: 67 ha
Położenie: Zelejowa, gmina Chęciny
Przedmiot ochrony: Grań skalna z formani krasowymi: bruzdy, lejki. Wychodnie skalne o ciekawej tektonice oraz procesach mineralizacji. Wiele gatunków roślinności kserotermicznej(sucholubnej), np:.rojnik pospolity, oman wąskolistny, pięciornik piaskowy.
GÓRA MIEDZIANKA(3)
Rok założenia: 1958
Powierzchnia: 25 ha
Położenie: Miedzianka, gmina Chęciny
Przedmiot ochrony: pozostałości górnictwa kruszcowego, zachowane minerały kruszcowe(staszycyt - spotykany tylko w Miedziance), formy skalne, formy
i procesy krasowe( 10 jaskiń), roślinność sucholubna.
SKAŁKI PIEKŁO(4)
Rok założenia: 1959
Powierzchnia: 6,3 ha
Położenie: Niekłań, gmina Stąporków
Przedmiot ochrony: Różnorodne formy skał piaskowcowych powstałych w wyniku procesów erozyjnych oraz wietrzenia mrozowego.
KADZIELNIA(5)
Rok założenia: 1962
Powierzchnia: 0,6 ha
Położenie: Kielce
Przedmiot ochrony: formy skalne wapienia górnodewońskiego( Skałka Geologów), procesy i formy krasowe( jaskinie i schroniska skalne- Diabla Dziura,Szczelina - 180 m długości), skamieniałości( koralowce, głowonogi, ryby pancerne).
JASKINIA RAJ(6)
Rok założenia: 1968
Powierzchnia: 7,78 ha
Położenie: Dobrzączka, gmina Chęciny
Przedmiot ochrony: wychodnie wapieni dewońskich, procesy krasowe. Jaskinia
o przebogatej szacie naciekowej: stalaktyty, stalagmity, draperie, misy jaskiniowe,pizoidy. Cenne znaleziska archeologiczne: kamienne narzędzia pracy człowieka sprzed 50000 lat, szcątki prehistorycznych zwierząt: mamuta, nosorożca włochatego.
GÓRA RZEPKA(7)
Rok założenia: 1981
Powierzchnia: 9,09 ha
Położenie: Chęciny
Przedmiot ochrony: Pozostałości górnictwa kruszcowego( rudy ołowiu),
wychodnie skał dewońskich.
BIESAK - BIAŁOGON(8)
Rok założenia: 1981
Powierzchnia: 13,13 ha
Położenie: Kielce
Przedmiot ochrony: Wychodnie skalne kambru(piaskowce kwarcowe wieku
540 mln lat) oraz ordowiku( zlepieńce wieku 480 mln lat), rzadka warstwa skał zwana BENTONITEM. Dawne wyrobisko górnicze, drzewostany boru mieszanego.
BARCZA(9)
Rok założenia: 1981
Powierzchnia: 14,57 ha
Położenie: Barcza, gmina Zagnańsk
Przedmiot ochrony: Wychodnie tufitów(skał wulkanicznych dolnodewońskich), gatunki roślin objęte ścisłą ochroną: rosiczka okrągłolistna, storczyk podkolan biały, bluszcz pospolity, widłak goździsty. Dwa wyrobiska kamieniołomu wypełnione wodą o kolorze zielonkawym.
KRĘGI KAMIENNE(10)
Rok założenia: 1994
Powierzchnia: 12,75 ha
Położenie: Tumlin, gmina Miedziana Góra
Przedmiot ochrony: Wychodnie piaskowca tumlińskiego, nieczynny kamieniołom
z ciekawą tektnoniką fałdową, walory archeologiczne prezentowane przez prehistoryczne kręgi kamienne spełniające funkcję pogańskiego wału kultowego.
WĄWÓZ W SKAŁACH (11)
Rok założenia: 1995
Powierzchnia: 3,18 ha
Położenie: Skały, Czajęcice, gmina Waśniów, Nowa Słupia
Przedmiot ochrony: 30 metrowej głębokości wąwóz wyerodowany w srodkowodewońskich dolomitach, skamieniałości: ramienionogi, koralowce.Roślinność naskalna.
KRZEMIONKI OPATOWSKIE (12)
UWAGA: Rezerwat ten zaklasyfikowany jest również do typu leśnego)
Rok założenia: 1995
Powierzchnia: 378,79 ha
Położenie: Magonie, gmina Bodzechów
Przedmiot ochrony: pole eskploatacyjne krzemieni pasiastych powstałych 159 mln lat temu, slady prehistorycznego górnictwa: szyby, korytarze.
Wile rzadkich gatunków roślin:wawrzynek główkowy,zawilec wielokwiatowy,ostrozeń panoński.
MOCZYDŁO (13)
Rok założenia: 1995
Powierzchnia: 16,21 ha
Położenie: Jaworznia Zagórze, gmina Piekoszów
Przedmiot ochrony: Ślady pozostałości eksploatacji górniczej. Wychodnie skalne
z widocznymi wzajemnymi kontaktami skał róźnyh okresów geologicznych. Ciekawe żyły kalcytowe zawierające baryt i galenę. Roślinność ciepłolubna: zawilec wielokwiatowy i inne.
PIEKIEŁKO SZKUCKIE (14)
Rok założenia: 1995
Powierzchnia: 2,5ha
Położenie: Szkucin, gmina Ruda Maleniecka
Przedmiot ochrony: Ochrona naturalnych skałek zbudowanych ze zlepieńców jury dolnej. Szereg form powstałych w wyniku erozji oraz wietrzenia,leje będące efektem procesów mrozowych w strefie peryglacjalnej ( tzw. kliny mrozowe).
We wschodniej części rezerwatu kilka okazów 150 letnich sosen i dębów.
PERZOWA GÓRA (15)
UWAGA: Rezerwat ten zaklasyfikowany jest również do typu leśnego)
Rok założenia: 1995
Powierzchnia: 33,08 ha
Położenie: Hucisko, gmina Strawczyn
Przedmiot ochrony: Wychodnie piaskowców górnotriasowych, naturalne formy skalne powstałe w wyniku wietrzenia i erozji. Buczyna karpacka z dominującym drzewostanem złożonym z buka, jodły, graba, dębu, sosny. W runie lasu wiele cennych i chronionych gatunków roślin, takich jak: lilia złotogłów, żywiec cebulkowy, czosnek niedżwiedzi, marzanka wonna.
SKAŁY POD ADAMOWEM(16)
Rok założenia: 1995
Powierzchnia: 8,98 ha
Położenie: Adamów, gmina Brody Iłżeckie
Przedmiot ochrony: Wychodnie dolnojurajskich piaskowców, zachowane tekstury sedymentacyjne.
CHELOSIOWA JAMA(17)
Rok założenia: 1997
Powierzchnia: 25,83 ha
Położenie: Jaworznia, gmina Piekoszów
Przedmiot ochrony: Jaskinia Chelosiowa Jama. Formy krasu powierzchniowego
i podziemnego. Najdłuższy w świętokrzyskim system korytarzy jaskiń. Wychodnie skał wapieni dewońskich.
GAGATY SOŁTYKOWSKIE(18)
Rok założenia: 1997
Powierzchnia:13,33 ha
Położenie: Wólka Plebańska, gmina Stąporków, powiat konecki.
Przedmiot ochrony: Odsłonięcia dolnojurajskich iłów i mułków z wkładkami piaskowców, z widocznymi teksturami sedymentacyjnymi środowiska rzecznego oraz występowanie minerałów; gagatu oraz syderytu. Ślad tropu dilofozaura mający długość 60 cm, największy w Polsce oraz najstarszy znany zapis życia stadnego zauropodów na przykładzie dwóch równoległych szlaków starszych osobników oraz czterech młodszych osobników. Interesujące jest także rzadko spotykane ślady dinozaurów z zachowanym odciskiem śródstopia.
GÓRA JELENIOWSKA(19)
Rok założenia: 1997
Powierzchnia:15,56 ha
Położenie: Jeleniów, gmina Nowa Słupia
Przedmiot ochrony: rumowiska skalne - gołoborza zbudowane z kambryjskich piaskowców kwarcytowych, zbiorowiska wyżynnego boru mieszanego.
SKAŁY W KRYNKACH(20)
Rok założenia: 1997
Powierzchnia:25,10 ha
Położenie: Krynki, gmina Brody. Na południe od miejscowości Małę Krynki, na wschód od zalewu w Brodach.
Rezerwat przyrody nieożywionej o powierzchni 25,10 hektarów chroni wychodnie skalne piaskowców i piaskowców zlepieńcowatych z okruchami żwirów powstałych tutaj w środowisku rzecznym lądowym.
Skały te od ponad 240 mln lat temu podlegały intensywnym procesom wietrzenia i erozji, które doprowadziły do powstania wielu różnorodnych form skalnych. Rozsiane wśród starodrzewu sosnowego tworzą różne, wręcz bajeczne formy takie jak okapy skalne, porozrzucane bloki o średnicy przekraczającej 3 metry, kazalnice. Wyjątkowe skałki to grzyb z potężnym skalnym kapeluszem czy ponad trzymetrowej wysokości iglica. Znajdują się tutaj inne ciekawe formy geomorfologiczne będące wynikiem procesów mikrotektonicznych takie jak wąwóz skalny o długości 150 metrów i 15 metrowych pionowych ścianach czy jaskinie pseudokrasowe.
Bogatym zespołom roślinnym boru mieszanego i świeżego towarzyszą rośliny chronione takie jak: wawrzynek wilczełyko, konwalia majowa czy lilia złotogłów.
WIETRZNIA IM. ZBIGNIEWA RUBINOWSKIEGO(21)
Rok założenia: 1999
Powierzchnia:17,95 ha
Położenie: Kielce
Przedmiot ochrony: Odsłonięcia wapieni dewońskich( ciągły profil skał dewonu górnego na długości 800m), zmienność facji: lądowej i morskiej, zjawiska tektoniczne( uskoki, brekcje, slizgi tektoniczne), procesy i formy krasowe
(jaskinia na Wietrzni o długosci 60m)
GÓRA ŻAKOWA(22)
Rok założenia: 1999
Powierzchnia:50,48 ha
Położenie: Sitkówka Nowiny, powiat kielecki
Przedmiot ochrony: Antropogeniczne formy terenu jako pozostałość po dawnym górnictwie rud ołowiu. Zbiorowiska leśne, las mieszany z wieloma gatunkami roslin chronionych:pajęcznica gałęzista,zawilec wielokwiatowy, kopytnik pospolity.
WOLICA(23)
Rok założenia: 2000
Powierzchnia:2,78 ha
Położenie: Wolica, powiat kielecki, gmina Chęciny
Przedmiot ochrony: Pozostałości eksploatacji górniczej w formie nieczynnego kamieniołomu, litologia: profil wapienia muszlowego(środkowy trias), interesujące tekstury sedymentacyjne wapieni.
EWELINÓW(24)
UWAGA: Rezerwat ten jest zaklasyfikowany również do typów: krajobrazowego, florystycznego
Rok założenia: 2006
Powierzchnia:14,89 ha
Położenie: Lasocin, gmina Łopuszno
Przedmiot ochrony: Ciekawa i zróźnicowana litologia terenu ( wapienie, utwory polodowcowe ( fluwioglacjalne). Formy terenu powstałe w wyniku działalności lądolodu: suche doliny, progi denudacyjne.
Cenne zbiorowiska roślinne: wyżynny jodłowy bór mieszany, kontynentalny bór mieszany, grąd subkontynentalny.
ZACHEŁMIE(25)
Rok założenia: 8.11.2010
Powierzchnia: 7,95ha
Położenie: Zachełmie, gmina Zagnańsk, powiat kielecki
Przedmiot ochrony: stanowisko paleontologiczne z najstarszymi na świecie tropami czworonogów, ciekawe formy i procesy tektoniczne (luka stratygraficzna), inne stanowiska paleontologiczne, wychodnie dolomitów, mułowców i wapieni.